Ποιος ήταν ο Γεώργιος Χατζηκώνστας
Ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Χατζηκώνστας γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1753 και ήταν το τρίτο παιδί του ευκατάστατου Γιαννιώτη εμπόρου Κωνσταντίνου και της Μαργαρίτας Χατζή Κώστα.
Τα πρώτα μαθητικά του χρόνια φοίτησε στη Μπαλάνειο Σχολή, ενώ σε ηλικία 15 ετών ταξιδεύει στην Κωνσταντινούπολη για να ασχοληθεί με το εμπόριο και συνεργάζεται με τον αδερφό του, Αναστάσιο, που είχε εγκατασταθεί στη Μόσχα. Το 1801 παντρεύεται στην Κωνσταντινούπολη την Αικατερίνη, κόρη του Γεωργίου Μελαχροινού – Καμινάρη, αξιωματούχου των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών. Μαζί της θα αποκτήσει οκτώ παιδιά, τέσσερα αγόρια και τέσσερα κορίτσια.
Το 1815 – μετά τον θάνατο του αδελφού του – μετακομίζει στην Μόσχα για να διευθετήσει την περιουσία του Αναστάσιου. Εκεί γνωρίζεται με τους ήδη γνωστούς και οικονομικά εύπορους Ηπειρώτες συμπατριώτες του, Ζωσιμάδες, Ριζάρηδες, Καπλάνηδες, κ. ά., ενώ από τον πρώτο χρόνο της Επανάστασης ενισχύει οικονομικά το κίνημα του Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Στο σημαντικό φιλανθρωπικό του έργο περιλαμβάνεται η δωρεά υπέρ του σχολείου των Δερβιλιάνων Ιωαννίνων και η ανέργεση των νοσοκομείων στα Ιωάννινα και στο Μεσολόγγι.
Απεβίωσε το 1845 στο μοναστήρι Ντασκόι της Μόσχας, χωρίς ποτέ να επιστρέψει στο ελεύθερο πλέον ελληνικό κράτος που τόσο ευεργέτησε με τη διαθήκη του.
Η ιστορία του ιδρύματος
Το Ίδρυμα Γεωργίου και Αικατερίνης Χατζηκώνστα είναι το παλαιότερο Ίδρυμα που παραμένει σε λειτουργία και το τρίτο που ιδρύθηκε μετά την επανασύσταση του ελληνικού κράτους, με βασιλικό διάταγμα που υπέγραψε ο Όθωνας στις 29 Αυγούστου 1853.
Ο εθνικός ευεργέτης Γεώργιος Χατζηκώνστας στη διαθήκη του ορίζει ότι:
«Οι εκτελεσταί αφού φέρουν είς φώς άπασαν την περιουσίαν μου, όσα περισσεύουν, με αυτά επιθυμώ και θέλω να αποκαταστήσουν εν καλόν κατάστημα, όπου και όπως το εγκρίνουν εύλογον, πρός όφελος των πτωχών».
Το όραμα του διαθέτη υλοποίησε ο Ιδρυτής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος και πρώτος πρόεδρος του Ιδρύματος (1853-1869) Γεώργιος Σταύρος, όπου μαζί με τους εκτελεστές της διαθήκης ανήγειραν «εντός του Δήμου της πόλεως των Αθηνών ένα ορφανοτροφικό κατάστημα στο όνομα του Γεωργίου και της Αικατερίνης Χατζηκώνστα».
Το Ίδρυμα Χατζηκώνστα ξεκίνησε την λειτουργία του ως ορφανοτροφείο αρρένων με έδρα το κτίριο της οδού Πειραιώς 68, όπου σήμερα σώζεται μόνο το παρεκκλήσι του Αγ. Γεωργίου, έργο του Ε. Τσίλερ. Το 1940 επιτάχθηκε και λειτούργησε ως στρατόπεδο χωροφυλακής, στη συνέχεια έγινε στρατόπεδο της ιταλικής φρουράς της Αθήνας και φυλακές, ώσπου στη διάρκεια των Δεκεμβριανών το κτίριο ανατινάχθηκε. Το Ίδρυμα Χατζηκώνστα ωστόσο συνέχισε την λειτουργία του όσον αφορά την παιδική προστασία από το 1871 στις εγκαταστάσεις του Χαλανδρίου, όπου και συνεχίζει μέχρι σήμερα να προσφέρει έργο σε παιδιά άπορων οικογενειών.
Κατά την μακρά διάρκεια λειτουργίας του, οι χιλιάδες απόφοιτοι έχουν διακριθεί σε διάφορους κοινωνικούς και επαγγελματικούς τομείς, αποτέλεσμα των εφοδίων που έλαβαν από το Ίδρυμα για την εξασφάλιση μιας αξιοπρεπούς ζωής.